به گزارش سراج24؛ خبر جعلی، به دلیل اخلال در گردش اطلاعات صحیح در جوامع مدرن و دموکراتیک، تهدیدی جدی محسوب می‌شود که یکی از مهم‌ترین راه های مقابله با آن، تجهیز کاربران به امکانات سواد رسانه‌ای است؛ توفیق خبرجعلی در هر جامعه بستگی به شیوه، نوع و میزان بازنشر و مصرف آن از سوی شهروندان – کاربر رسانه‌های جدید دارد؛ از این رو بررسی چرایی مصرف و باورپذیری خبرهای جعلی از سوی کاربران موضوع مهمی است که می‌بایست پیش از هرگونه برنامه‌ریزی برای طراحی نظام مقابله با خبرهای جعلی با رویکرد سواد رسانه‌ای، در پی یافتن پاسخ‌های مناسب برای آن بود.
استراتژی‌های اصلی در تولید خبر
نواب همتیان، کارشناس رسانه در گفتگویی با خبرنگار رواج 24، با تشریح استراتژی‌های اصلی در تولید خبر گفت: در تولید خبر، و مدیریت رسانه، پنج استراتژی اصلی «سکوت»، «انکار»، «واقع نمایی»، «کوچک نمایی» و «بزرگنمایی» که عمده رسانه‌ها برای مدیریت و انتشار خبر عموماً به آن مراجعه می‌کنند؛ البته استراتژی‌های دیگری هم وجود دارد اما استراتژی اصلی نیستند.
ترکیب بخش واقعی ماجرا با بخش غیرواقعی ماجرا با استناد به منابع‌آگاه
همتیان در ادامه با اشاره به استناد رسانه‌های فارسی زبان به منابع آگاه در اطلاع‌رسانی رخدادهای خاص خبری گفت: این رسانه‌ها از استراتژی واقع‌نمایی استفاده می‌کنند. در این استراتژی، بخشی از واقعیت با بخشی از مسائل غیرواقعی که مد نظر رسانه است و تمایل ندارد که مخاطب حس کند، مخلوط شده و ارائه می‌گردد.
وی افزود: در اخبار جعلی هم وقتی رسانه از عباراتی مثل به گزارش خبرنگار مستقر ما، یا به نقل از منابع اگاه، یا طبق نظر کارشناس، استفاده می‌کند در واقع ذیل استراتژی واقع نمایی، از تاکتیکی جدید بهره می‌برد.
در چه مواقعی رسانه به سمت استراتژی واقع‌نمایی می‌رود
این کارشناس رسانه در ادامه به شرح چرایی استفاده از اخبارجعلی در این استراتژی‌ها پرداخت و اظهارداشت: استراتژی واقع نمایی علت‌های مختلفی دارد که یکی از علت‌های مهم گنجاندن این استراتژی در نگارش و انتشار خبر، میتوان به مواردی مثل، مخدوش کردن درک ایده‌آل مخاطب از درک موضوع و موزاییکی کردن ذهن مخاطب، اشاره داشت.
وی افزود: مخدوش کردن ذهن مخاطب از واقعیت موضوع، با استفاده از تکنیک استناد یا ارجاع به محیط عمومی صورت می‌پذیرد؛ در این وضعیت رسانه تلاش می‌کند به شکل غیر مستقیم خود را از آن مطلب که حتماً جعلی است، دور نگاه دارد و در نهایت کارشناس یا منبع آگاه خود را سپر کند.
* تاکتیک استناد برای برجسته‌سازی بخش غیرواقعی اخبار است
این کارشناس سواد رسانه در ادامه با اشاره به دلیل استفاده از تاکتیک استناد در اخبار جعلی به ویژه در قله‌های خبری گفت: دلیل این کار، شکل دهی به ادارک مخاطبان از رخداد یا رخدادهای مد نظر است. برخی رسانه‌ها در این مواقع تلاش می‌کنند درک جدیدی را از ماجرا برای مخاطبان خود شکل دهند.
همتیان در انتها با بیان اینکه همه این تاکتیک ها ذیل استراتژی واقع نمایی میگنجد، اظهار داشت: دلیل این کار نیز بالا بردن ضریب وجه غیر عادی ماجرا در ذهن مخاطب با این هدف است که این بخش در لایه‌های ذهنی مخاطب واقعی جلوه کند.
در روزهای اخیر، بررسی اخبار رسانه‌های فارسی زبان به صورت شبکه‌ای نشان می‌دهد که به صورت عمده استناددهی این رسانه‌ها به منابع آگاه است. منابعی که میزان دقت و صحت اخبار منتشر شده به نقل از آنان برای مخاطبان معلوم نیست.
